Perfectionist tot in de kist

Mark is ongelooflijk druk. Niet alleen zijn werk maar ook de plaatselijke politiek en het verenigingsleven hebben zijn volle aandacht. Mensen dragen Mark op handen. Zijn uitwedstrijden zijn echter aanmerkelijk beter dan zijn thuiswedstrijden. De ergernissen en frustraties die hij buiten de deur niet laat zien, lijken er thuis dubbel en dwars uit te komen. In huis moet alles spic en span zijn, want Mark kan niet tegen rommel. Zijn puberende zoon maakt hem helemaal hels door elk moment op de bank te gaan liggen en teevee te kijken. Dit is een gruwel voor Mark en hij laat dan ook in alle toonaarden horen wat voor een geweldige lapzwans die zoon van hem eigenlijk is. Als zijn vrouw dit probeert te nuanceren, krijgt ze ook de volle laag. Mark vindt dat man en vrouw een eenheid zijn en als zijn vrouw niet precies zo denkt en handelt als Mark, dan heeft ze ernstig gefaald. Mark is ook een man van de klok. Zijn vrouw heeft een hekel gekregen aan gezamenlijke afspraken en visites. Dit komt omdat Mark loopt te stressen en te jagen en ze over het algemeen met een hoop bonje en gezeur overal een kwartier te vroeg zijn. Te laat komen is voor Mark een doodzonde.

Mark is een perfectionist. Het perfecte is in dit leven per definitie onbereikbaar. Dit neemt niet weg dat vele mensen net als Mark op een neurotische wijze zichzelf en anderen het leven zuur maken met een onverzadigbare dwang tot perfectie. De eisen die de perfectionist zichzelf oplegt, bepalen automatisch ook het verwachtingspatroon naar anderen met alle ergernissen en frustraties van dien. Sommige zien hun perfectionisme als een deugd, anderen als een aangeboren karakter eigenschap (zo ben ik nu een maal, …. zucht) en slechts weinigen zien het als een ondeugd.

Hoe word je perfectionist?

Perfectionisme is een ander woord voor hoogmoed. Je wilt een beetje God zijn, perfect, feilloos. Je mag geen mens zijn van vlees en bloed met allerlei fouten en tekortkomingen. Je vindt dat niet goed genoeg. Niet mogen zijn zoals je bent, spruit voort uit onzekerheid.
Je onzekerheid zet je op het verkeerde been. Je wilt niet de mindere zijn. Je vindt dat alles altijd eerst alles af moet zijn, want anders heb je geen rust. De plicht gaat voor het meisje. Je kunt moeilijk je verlies nemen. Je kunt niet tegen onrecht. Je kunt geen krenking velen. Als perfectionist wil je, koste wat kost, je gelijk halen. Je lijkt op de man die op zijn graf had laten beitelen: ik had gelijk, ik kwam van rechts. In je onzekerheid denk je: als ik nu een perfect resultaat neer zet en mensen zien hoe goed ik ben, dan krijg ik vertrouwen, dan krijg ik rust. Hiermee kom je in een duivelse cirkel. Je hebt prestaties nodig, je hebt succes nodig, je hebt resultaat nodig, je hebt erkenning nodig, om je goed te voelen. Dit kost je heel veel inspanning, maar het geeft - hoe goed het resultaat ook is - niet die voldoening waarop je gehoopt had, want het kan nog altijd beter, nog altijd volmaakter. Er is ook altijd een tekort aan waardering, mensen zien nu eenmaal niet wat het je gekost heeft. 

Wat is de remedie tegen perfectionisme?

• Maak jezelf niets wijs: Je wordt niet als perfectionist geboren. Kijk maar naar kindertekeningen. Ze zijn nooit perfect, ze zijn mooi en grappig door hun onvolmaaktheid.
• Ga voor een goed resultaat, want alleen een dwangneuroot gaat voor het perfecte.
• Wees niet te streng voor jezelf. Probeer je beste vriendje of vriendinnetje te zijn.
• Blijf ook een beetje kind, speels, argeloos, leven bij de dag. Sta je zelf ook toe te dollen, te prutsen, te knoeien, te dwalen, te vlinderen, te fladderen.

Hardlopers zijn doodlopers. Het is niet het harde werken maar het zijn de rust, de romantiek, de humor en de creativiteit, die leiden tot de allerbeste prestatie die haalbaar is: mens en levenskunstenaar zijn.